عنوان مقاله: نقش معماری در توسعه سیستم های اطلاعات استراتژیک

مولف: دکتر شعبان الهی و مسعود باقری
موضوع: مدیریت فناوری اطلاعات / معماری سازمانی
سال انتشار(میلادی): 2004
وضعیت: تمام متن
منبع: اولین سمینار مدیریت فن آوری اطلاعات
تهیه و تنظیم: پایگاه مقالات علمی مدیریت  www.SYSTEM.parsiblog.com
چکیده: در این مقاله ابتدا توضیح مختصری از معماری سیستم خواهیم داشت و در ادامه به تشریح واهمیت معماری برای سیستمهای اطلاعات استراتژیک خواهیم پرداخت. همچنین یک مدل جهت تهیه معماری سیستمهای اطلاعات استراتژیک ارایه شده که اجزاء آن یعنی برنامه ریزی استراتژیک فنآوری اطلاعات ،برنامه ریزی سیستم های اطلاعات استراتژیک و نوع پشتیبانی سیستم های اطلاعات استراتژیک بصورت مختصر توضیح داده خواهد شد . و در پایان هم یک مدل برای فرایند طراحی سیستم های اطلاعات استراتژیک همرا با تاکید بر معماری سیستم های اطلاعات استراتژیک ارائه و اجزاء آن تشریح خواهد شد.
کلمات کلیدی : سیستم های اطلاعات استراتژیک - معماری سیستم - برنامه ریزی استراتژیک فنآوری اطلاعات -برنامه ریزی سیستم های اطلاعات استراتژیک.

مقدمه
امروزه مدیران ارزش رقابتی و استراتژیکی سیستم‌های اطلاعاتی را در سازمان ها بخوبی تشخیص می‌دهند. در میان سرمایه‌های یک سازمان اعم از نیروی انسانی، سرمایه‌های مالی، ماشین‌آلات و تجهیزات، اطلاعات با ارزش‌ترین آنهاست و این مسأله به‌این دلیل است که تمام امکانات فیزیکی و محیطی از طریق اطلاعات توجیه می‌شوند.  اطلاعات می تواند بصورت استراتژیکی مورد استفاده قرار گیرد و امتیازات قابل رقابت برای سازمان کسب کند یا زمینه‌های رقابت را بین سازمان‌ها تغییر دهد و امتیازات قابل توجهی برای سازمان کسب کند و زمینه‌های رقابت را بین سازمان‌ها گسترش دهد. همانطور که امروزه در جهان شاهد هستیم، استفادة بهینه از اطلاعات است که صنایع را متحول ساخته و فرصت‌های جدید بازرگانی را برای آنها پدید می‌آورد. لذا ضروری به نظر می رسد که یک سازمان باید بتواند سیستم  اطلاعاتی را ایجاد کند تا قادر باشد نیازهای اکثریت را در درون سازمان برآورده‌ سازد و بتواند برنامه ها و استراتژی های سازمان را پشتیبانی نماید.
ازطرفی تجربه علوم مختلف و بخصوص علوم مهندسی ثابت کرده است که عامل هایی نظیر ابعاد، پیچیدگی و قابلیت گسترش نیازمندی های خاص، مهمترین پارامترهای تصمیم گیری در رابطه با لزوم هر نوع معماری به حساب می آیند. به عبارت دیگر هر جا که نیاز به طراحی موجودیت (Entity) یا سیستمی (System) باشد که ابعاد یا پیچیدگی آن از یک حد معین فراتر رفته، یا نیازمندیهای خاصی را برآورده نماید، نگرشی همه جانبه را لازم خواهد داشت که در اصطلاح به آن "معماری " گفته می شود. معماری ترکیبی است از علم، هنر و تجربه که در رشته هایی نظیر ساختمان دارای قدمتی چند هزار ساله است. سیستم های متکی بر حیطه فنآوری اطلاعات نیز در مواجه با پیچیدگی های روزافزون و رشد سریع سیستم های اطلاعاتی و فنآوری اطلاعات ناگزیر از حرکت به سمت "معماری" بوده است. این امر، هر چند با اندکی تأخیر ولی با قوت و سرعت شروع شده و مباحث مربوط به آن به مرحله کاربردی رسیده است.

تعریف معماری سیستم
معماری سیستم به معنای ارائه توصیفی از یک سیستم است که نشان دهنده ساختار اجزاء آن، ارتباط بین آنها و اصول و قواعد حاکم بر طراحی و تکامل آنها در گذر زمان باشد (Zachman, 1999). در مقایسه با سایر سیستم های اطلاعاتی که حاصل کار آنها فیزیکی و قابل لمس بوده و اجزاء و روابط حاکم بر آنها کاملاً مشخص است، معماری سیستم های اطلاعات استراتژیک در سازمان مواجه با سیستمی است که اجزاء آن اغلب ترکیبی و مفهومی بوده و روابط حاکم بر آنها منبعث از برنامه ریزی استراتژیک سازمان می باشد .بنابراین توصیف اجزاء و روابط بین آنها نیازمند روش های خاصی است که در اصطلاح به آن مدل گفته می شود.

تعریف سیستم های اطلاعات استراتژیک
یکی از صاحبنظران به نام آقای چارلز ویزمن (Charls Wisman, 1984) سیستم های اطلاعات استراتژیک را اینگونه تعریف می نماید: "استفاده خلاق از سیستم های اطلاعاتی در راستای پشتیبانی از استراتژیهای رقابتی شرکت با هدف رسیدن به رقبای تجاری و یا کسب برتری در مقابل آنها." بطور کلی می توان گفت هر سیستم اطلاعاتی (دستی یا کامپیوتری) که بتواند موقعیت رقابتی سازمان را پشتیبانی کند یا به هر ترتیبی برای سازمان مزیت رقابتی ایجاد نماید می تواند یک سیستم اطلاعات استراتژیک باشد. ممکن است بعضی از سیستم های اطلاعاتی و فنآوری اطلاعات مورد استفاده سازمان قرار گیرند ولی برای آن مزیت رقابتی ایجاد نکنند. بنابراین این سیستم های اطلاعاتی و فنآوری اطلاعات جزء سیستم های اطلاعات استراتژیک نمی باشند.
همچنین آقای دکتر شعبان الهی در جزوه درسی سیستم های اطلاعات استراتژیک خود تعریف جامع و عملیاتی از سیستم های اطلاعات استراتژیک در سازمان ارائه کرده که عبارت است از: "توسعه و بهبود جریان اطلاعاتی برای فرایند تصمیم گیری وحمایت از موقعیت رقابتی سازمان.که فرایند تصمیم گیری خود شامل: 1- شناسایی ودرک مساله (آگاهی) 2- ایجاد راه کار برای حل مساله (طراحی) 3- انتخاب راه حل مناساب برای حل مساله (انتخاب). همچنین پشتیبانی از موقعیت رقابتی سازمان شامل: 1- شناسایی نقاط قوت وضعف داخلی و فرصت و تهدیدات بیرونی 2- توسعه و بهبود برنامه ها در سطح استراتژیک و عملیاتی 3- مدیریت عملکرد سازمان.

اهمیت معماری برای سیستم های اطلاعات استراتژیک
به دلیل اهمیت انعطاف پذیری سازمانها در برابر فشارهای بیرونی نظیر تغییر ماهیت کسب و کار، تغییر مأموریتها و ساختار های سازمانی وتغییرات سریع تکنولوژی نیاز به یک چارچوب و راهنمای مناسب برای طراحی وپیاده سازی سیستم های اطلاعات استراتژیک منعطف که حداکثر سازگاری را باشرایط ذکر شده داشته باشد ضروری بنظر می رسد. (Zachman, 1999) بطور خلاصه می توان ضرورت معماری سیستم های اطلاعات استراتژیک را در ظهور سازمانهای بزرگ ، نیاز به طراحی و توسعه سیستم های اطلاعاتی پیچیده ، ظهور سیستم های اطلاعاتی به منظور خاص و انعطاف پذیری سیستم های اطلاعات استراتژیک در برابر فشار های بیرونی وارده بر سازمان که ناشی از تغییر وتحولات در شیوه کسب وکار ،رقبا ، عرضه کنندگان ، مشتریان و بطور کلی تمامی تأثیر گذاران بر سازمان و تغییرات سریع فنآوری اطلاعات ارزیابی کرد.

فرایند تهیه معماری سیستم های اطلاعات استراتژیک
برای اینکه بتوانیم اجزاء، ارتباط بین اجزاء و رویه های حاکم بر توسعه وتکامل اجزاء یک سیستم اطلاعات استراتژیک را در گذر زمان بدست آوریم، می توان فرایندی را پیشنهاد کرد که ورودی های آن برنامه ریزی استراتژیک فنآوری اطلاعات ، برنامه ریزی سیستم های اطلاعات استراتژیک و نوع پشتیبانی مورد نیاز از سیستم های اطلاعات استراتژیک می باشد. بنابراین به طور کلی برای تهیه معماری سیستم اطلاعات استراتژیک بایستی گام های زیر را اجرا نمود:
• تهیه برنامه استراتژیک فنآوری اطلاعات
• تهیه برنامه سیستم های اطلاعات استراتژیک
• تعیین نوع پشتیبانی سیستم های اطلاعات استراتژیک

5-1- تهیه برنامه استراتژیک فنآوری اطلاعات
سازمان ها برای استفاده از مزیت های فنآوری اطلاعات نیازمند یک برنامه استراتژیک برای آن هستند که معمولا خروجی این برنامه استراتژیک تعریف یکسری پروژه جهت برطرف کردن شکاف بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب استفاده از فنآوری اطلاعات و در نهایت معماری فنآوری اطلاعات مورد استفاده برای سازمان می باشد (شکل شماره 1).
 
شکل شماره (1): فرایند برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات وتهیه معماری فنآوری اطلاعات
(منبع: http://www.dhfs.state.wi.us/aboutdhfs/ITPlan/index.htm)

 معماری فناوری اطلاعات یا زیرساختها (سطوح بنیادین) کلیه اجزاء شامل نرم افزارهای کاربردی رده های مختلف مدیریتی (مدیریت عملیاتی و کنترل، مدیریت میانی و کنترل و مدیریت استراتژیک) و نرم افزارهای کاربردی عملیاتها و کارکردهای مختلف نظیر بازاریابی، تحقیق و توسعه، تولید وتوزیع می باشد. بعلاوه معماری اطلاعات مقوله های زیرساختی (اعم از پایگاه های داده ها، نرم افزارهای پشتیبانی، شبکه لازم برای اتصال نرم افزارهای کاربردی و...) را در خود جای می دهد. در واقع با داشتن برنامه استراتژیک فنآوری اطلاعات، آن بخش از فنآوری اطلاعات که برای سازمان مورد نیاز است ، مشخص می شود. (Gottschalk, 1999)
 بنابراین با داشتن خروجی های این برنامه می توان یکسری از اجزای سیستم های اطلاعات استراتژیک جهت پشتیبانی از موقعیت رقابتی وایجاد مزیت رقابتی برای سازمان را مشخص نمود .این اجزاء همان اجزای معماری فنآوری اطلاعات است، با این تفاوت که اجزای معماری سیستم های اطلاعات استراتژیک تنها بخشی از اجزای معماری فنآوری اطلاعات را در بر می گیرد که جنبه استراتژیک دارند و در راستای پشتیبانی از استراتژیهای رقابتی سازمان وایجاد مزیت رقابتی با هدف رسیدن به رقبای تجاری ویا کسب برتری در مقابل آنها است(شکل شماره 2). به عبارت دیگر معماری فنآوری اطلاعات که از نتیجه برنامه ریزی استراتژیک فنآوری اطلاعات بدست می آید هم دربرگیرنده اجزاء استراتژیک وهم در برگیرنده اجزایی برای انجام فعالیت های غیر استراتژیک و عملیات روزمره سازمان است.
 
شکل شماره(2): ارتباط بین معماری IT & SIS
(منبع: جزوه درسی سیستم های اطلاعات استراتژیک دکتر شعبان الهی)

5-2- برنامه ریزی سیستم های اطلاعات استراتژیک
برنامه ریزی سیستم های اطلاعات استراتژیک فرایندی است که از طریق آن سازمان چارچوبی از برنامه های کاربردی مبتنی بر کامپیوتر را تعیین می کند تا این مجموعه از سیستم ها بتواند برای دستیابی به اهداف استراتژیک سازمانی کمک نماید.فرایند برنامه ریزی سیستم های اطلاعات استراتژیک مشتمل برتعدادی فعالیت بهم پیوسته است. (Newkirk,2003) خروجی اصلی فرایند برنامه ریزی سیستم های اطلاعات استراتژیک مجموعه ای مشخص از سیستم های اطلاعاتی است که می تواند به سازمان در انجام فعالیتهای تجاری ودستیابی به به اهداف استراتژیک کمک نماید .بنابراین سازمانها این برنامه را با هدف تشخیص با ارزش ترین سیستم های اطلاعاتی انجام داده وبه دنبال برنامه های کاربردی وسیستم هایی هستند که نتیجه ای در پشتیبانی از موقعیت رقابتی وایجاد مزیت رقابتی آنها داشته باشد.
 
شکل(3): فرایند برنامه ریزی سیستم های اطلاعات استراتژیک
(منبع: جزوه درسی سیستم های اطلاعات استراتژیک دکتر شعبان الهی)

همانطور که در شکل شماره(3) هم مشاهده می شود خروجی برنامه ریزی سیستم های اطلاعات استراتژیک تعریف یکسری برنامه ها جهت استفاده از سیستم های اطلاعاتی وهمچنین کنترل مستمر و برنامه ریزی شده برای توسه وبهبود این سیستم ها در جهت پشتیبانی از موقعیت رقابتی وایجاد مزیت رقابتی برای سازمان می باشد .برنامه ریزان بایستی تغییرات روش های مدیریتی وموقعیت رقابتی را درون فرایند برنامه ریزی قرار دهند تا از این طریق رویه های حاکم بر توسعه وبهبود این سیستم ها معین شود . این کار باعث می شود تا مجموعه سیستم های اطلاعات استراتژیک در برابر تغییرات منعطف باشند و از پیچیدگی های ناشی از توسعه های نا منظم جلوگیری شود.
قسمتی از گام سوم فرایند برنامه ریزی سیستم های اطلاعات استراتژیک، شناسایی سطح بالایی از فناوری اطلاعات برای پشتیبانی از موقعیت استراتژیک سازمان می باشد که در شکل 2 نیز مشخص شده است. با استفاده از اجزاء استراتژیک معماری فنآوری اطلاعات می توان به اجزاء معماری سیستم های اطلاعات استراتژیک دست یافت و از برنامه استراتژیک فنآوری اطلاعات می توان استراتژیهای توسعه سیستم های سیستم های اطلاعاتی مبتی بر آن قسم از فنآوری اطلاعات که جنبه استراتژیک دارند در جهت تهیه رویه های حاکم بر توسعه انعطاف پذیر اجزاء معماری سیستم های اطلاعات استراتژیک مشخص نمود.

5-3- پشتیبانی از موقعیت رقابتی سازمان
اهداف ابتدایی و اولیه مدیران استراتژیک حداکثر کردن ارزش قابل تحویل به تمامی ذیعنفعان سازمان می باشد.این اهداف بوسیله برقراری و نگهداری یک چشم انداز  واحد واستراتژی جهت دار تکمیل می شوند. مزیت های رقابتی بایستی شناسایی و از آنها در جهت رشد و ارتقاء سازمان استفاده شود. برای حمایت از موقعیت رقابتی سازمان بایستی فعالیت های استراتژیکی انجام شود مانند: 1- شناسایی نقاط قوت و ضعف داخلی وفرصت وتهدیدات بیرونی 2- توسعه و بهبود برنامه ها در سطح استراتژیک و عملیاتی  3- مدیریت عملکرد سازمان. (Senn, 1992)
سیستم های اطلاعات استراتژیک برای حمایت از موقعیت رقابتی بایستی این عملیات و فرایند را پشتیبانی کند تا بتواند ارزش مناسب را برای ذینفعان مهیا نماید.یک سیستم اطلاعات استراتژیک بایستی درقالب یک شکل قابل استفاده بوسیله متصدی این فرایند قرار گیرد (اطلاعات بایستی کامل، درست و به موقع باشند) و همچنین اطلاعات بایستی سریع و آسان مکان یابی شوند. هدف از اجرای یک پروژه سیستمهای اطلاعات استراتژیک دریک سازمان چابک می تواند توسعه و کاربرد فرایندها واطلاعات زیربنایی برای هوشیاری موقعیتی،تصمیم گیری،برنامه ریزی ومدیریت عملکرد (با تاکید بر ارتباطات) باشد. (Goldman, 1995)

تهیه معماری وضع موجود
پس از تهیه برنامه استراتژیک فنآوری اطلاعات، برنامه ریزی سیستم های اطلاعات استراتژیک و نوع پشتبانی لازم توسط سیستم های اطلاعات استراتژیک بایستی معماری وضع موجود سیستم های اطلاعات استراتژیک مشخص شود. بعبارت دیگر بایستی ساختار اجزاء سیستم های اطلاعات استراتژیک موجود و همچنین ارتباط بین این اجزاء نیز مشخص شود و برای اینکه معماری ، یک معماری منعطف وفابل استفاده در شرایط وبرنامه های گوناگون باشد بایستی قوائد واصول حاکم بر طراحی و تکامل اجزاء را داشته باشد.

تهیه معماری وضع مطلوب
اگر معماری وضع موجود (اجزاء ، ارتباط بین اجزاء ورویه های حاکم بر توسعه اجزاء) مناسب برای برنامه ها واهداف تعیین شده در مراحل قبلی نباشد بایستی ساختار(اجزاء کمیت و کیفیت) و ارتباط بین آنها و رویه های لازم برای طراحی و توسعه اجزاء اصلاح شود. در شکل شماره(4) فرایند تهیه معماری سیستم های اطلاعات استراتژیک نمایش داده شده است.
 
شکل (4): فرایند تهیه معماری سیستم های اطلاعات استراتژیک

طراحی سیستم های اطلاعات استرتژیک
برای طراحی یک سیستم اطلاعات استراتژیک،فهم وشناسایی فعالیتهایی که بایستی توسط این سیستم پشتیبانی شود، انتظارات کاربران سیستم وهمچنین استراتژی اطلاعاتی سازمان بسیار مهم است. بطور مثال برای شناسایی و درک اطلاعات استراتژیک می توان از تجزیه و تحلیل ساختار یافته استفاده نمود، در این حالت بایستی سطوح عالی سازمان و همچنین فعالیتهای مدیریت استراتژیک رابه فعالیتهای ریز تجزیه نمود.انتظارات کاربران بالقوه سیستم (افرادی که می خواهند بکارگیرند و یا سیستم را نگهداری کنند) از طریق جلسات متعدد برای مشخص نمودن حیطه وظایف و اقدامات مورد انتظار بایستی جمع آوری شوند. این فعالیت می تواند در هنگام آغاز طراحی و یا در طول فرایند نگهداری سیستم اطلاعات استراتژیک صورت گیرد.افرادی که می توان با آنها مصاحبه نمود شامل: مدیریت استراتژیک،مدیریت مالی،تولید،کیفیت و سیستم های اطلاعاتی است. (Presley, 1995)
با استفاده از نیاز مندیها یک ساختار کلی ازسیستم اطلاعات استراتژیک بدست می آید.ممکن است بعضی از سیستم های اطلاعاتی حیطه های وظیفه ای موجود امکان ذخیره ودسترسی صحیح،کامل وبه موقع به اطلاعات را فراهم کند. اما تلاش برای طراحی سیستمهای اطلاعات استراتژیک شامل توسعه وترکیب یک ساختار وسیع تر جهت سیستم های اطلاعاتی برای سازمان است. (Ward, 1996)
سیستم های اطلاعات استراتژیک هم نیازمند اطلاعات از منابع داخلی مانند بخش های وظیفه ای درون سازمان و هم نیازمند اطلاعات خارج از سازمان می باشد. جهت کمک گرفتن از سیستم های اطلاعات وظیفه ای درون سازمان و بر اساس نیاز سنجی اطلاعاتی برای سیستم های اطلاعات استراتژیک ومقایسه آن با میزان توانایی و قابلیت سیستم های موجود، می توان منابع اطلاعاتی مناسب را جهت سیستم های اطلاعات استراتژیک تعیین نمود. همچنین ، با مقایسه توانایی ها و قابلیت های سیستم های اطلاعاتی موجود با استراتژیهای اطلاعات وتکنولوژی موجود در بازار، می توان در گزینش راهکارهایی جهت انتخاب سخت افزار ونرم افزار کمک گرفت.
با توجه به مطالب ذکر شده برای طراحی سیستم های اطلاعات استراتژیک در سازمان می توان مدل زیر را ارائه نمود (شکل شماره 5):
 
شکل(5): مدل طراحی سیستم های اطلاعات استراتژیک
(منبع: جزوه درسی سیستم های اطلاعات استراتژیک دکتر شعبان الهی)

در ادامه اجزاء این  مدل (به غیر از معماری سیستم های اطلاعات استراتژیک که قبل از این به آن اشاره شد) را توضیح خواهیم داد.

1- شناسایی خواسته های کاربر
گفتگو با کسانی که بکار گیری و نگهداری از سیستم را بعهده دارند و کاربران بالقوه، یک حیطه وظیفه ای از سازمان ارائه می کند که شامل: مدیریت استراتژیک، مالی، تولید، کیفیت و توسعه سیستم های اطلا عاتی است. این کار می تواند در غالب دو لیست اصلی از نیازمندی ها جمع آوری و سازماندهی شود. اولین لیست شامل سوالاتی است که یک سیستم اطلاعات استراتژیک بایستی در پاسخگویی به آنها بکار گرفته شود و لیست دوم شامل انتظارات از عملکرد سیستم، سازگاری سخت افزار و نرم افزار و رابط کاربران می باشد سوالات لیست اول عبارتند از:
1- عملکرد: عملکرد ما بایستی چگونه باشد ؟هزینه های ما چه مقدار است؟ آیا استراتژیهای ما قابل بکار گیری است؟
2- واحد های سازمانی: هر واحد مالک چه مقداری از فرایندهای سازمان است؟
3- سرمایه گذاری: ما در آینده چه میزان توانایی ودارایی نیازداریم تا بتوانیم موقعیت رقابتی سازمان را بالا ببریم؟ آیا تونایی پرداخت چنین سرمایه ای راداریم؟
4- رقبا: قبای ما چه کسانی هستند ومیزان قدرت آنها چقدر است؟ آیا استراتژی رقابتی فعلی ما را ازنظر رقابتی به جلو خواهد برد؟مشتریان فعلی و آتی ما چه کسانی هستند؟روش قیمت گذاری محصولات ما بایستی چگونه باشد؟
5- گزارش دهی: چگونه بایستی اطلاعات درست را برای افراد مناسب بدست آورد؟
6- روند: آیا اطلاعات تاریخی در دسترس روند آتی را مشخص می کند؟
7- سطح منابع: برنامه ما برای منابع مورد نیاز چیست؟آیا برای ما کافی است؟ (Senn, 1992)
لیست دوم که بیشتر کاربر گرا می باشد شامل انتظاراتی است که در اینجا به آنها اشاره شده است:
1- به راحتی قابل استفاده باشد. 2- به راحتی قابل یادگیری باشد  3- قابل بکار گیری توسط PCهای موجود باشد. 4- قابل دسترس و بکار گیری در همه جا باشد. 5- قابل استفاده بوسیله منو باشد. 6- دسترسی به فایلها محدود به افراد خاصی باشد. 7- انتقال فایلها در هنگام نیاز ایمن باشد. 8- توانایی اخذ ونگهداری اطلاعات را داشته باشد. 9- امکان دسترسی سریع به اطلاعات وجود داشته باشد.
پس از سازماندهی و درجه بندی نیازمندیها نتیجه این کار بایستی منتهی به یک طرح خاصی از نیازمندیها و ارزشهای مورد انتظار گردد. این درجه بندی بایستی در طول فرایند طراحی مورد استفاده قرار گیرد تا نیازمندیها را ارضاء و همچنین راه حل هایی که بیش از یک نیاز مندی را برآورده سازد جستجو نماید. در طول دوره توسعه نیازمندیها یک فهرستی از مسائلی که تکنولوژی بایستی آنها راحل نماید مشخص می شود.

2- فرایند مدیریت استراتژیک
با توجه به شناسایی نیاز ها برای توسعه سیستم، تیم توسعه می تواند مدل را در دو سطح گسترش دهد. یک سطح مربوط به مدیریت عالی سازمان و دیگری جزئیات فعالیت های تجزیه شده مدیریت استراتژیک است. توسعه این بخش از مدل ممکن است چندین ماه طول بکشد و نیاز به صرف وقت پرسنل کلیدی سیستم در هنگام توسعه آن می باشد. طراحان اصلی مدل ها بایستی جلسات متعددی را با تیم توسعه در طول مدت طراحی برگزار نمایند. بعد از اینکه همه موارد مورد نیاز درون مدل قرار گرفت ومدل تکمیل شد ،مدل بوسیله واژه نامه ومتن دربین اعضای تیم توزیع می شود. تیم مدل را بازنگری وتجدید نظر  می نماید تا اینکه یک توافق نظر روی درک و فهم فرایند توسعه وترسیم مدل حاصل گردد. (David and McGowan, 1988)

3- استراتژی اطلاعات
اطلاعات بعنوان یک دارایی که می تواند برای شرکت ایجاد ارزش افزوده کند مورد توجه قرار گیرد.اطلاعات بعنوان یک دارایی می تواند مورد حفاظت وبهره برداری قرار گیرد، تا برای شرکت سود آور باشد. استراتژی اطلاعات برای سیستم های اطلاعات استراتژیک شامل: دسترسی، امنیت، کامل بودن، مناسب بودن و به موقع بودن اطلاعات است. استراتژی اطلاعات هنگام انتخاب و خرید سخت افزار و نرم افزار برای پشتیبانی از سیستم جدید مورد استفاده قرار می گیرد. (Mentzas, 1998) استراتژی اطلاعات راهنمای مناسبی است تا میزان خاصی از سخت افزار و نرم افزار که بوسیله سیستم های اطلاعاتی موجود تکمیل و با برنامه های آتی سازگار است، استفاده شود.

4- اجرای برنامه
از طریق قابلیت های تجاری فنآوری اطلاعات و استاندارد های موجود در سازمان، بایستی سخت افزار و نرم افزار مورد نیاز سریع خریداری و نصب شود. (Luftman, 1993) بایستی در زمینه هایی که کاربرد های مشترکی وجود دارد کاربران را بصورت یکجا آموزش داده و توجیح شوند. این امر باعث می شود تا چندین بخش (Module) سریعتر و بصورت مشترک ایجاد و تست شوند. درطول جلسات توجیح کاربرد های مشترک، برنامه ریزان و کاربران با همدیگر کار کنند تا توسعه نمونه اولیه (Prototype) سریعتر صورت گیرد. (Lederer, 1988) کاربران و برنامه ریزان بایستی درباره جزئیات الگوریتم ها برای فرایند پیاده سازی با همدیگر بحث نمایند.

نتیجه گیری
هدف پروژه های سیستم های اطلاعات استراتژیک دستیابی به مجمومه ای از سیستم های اطلاعاتی است که بتواند برای سازمان مزیت رقابتی ایجاد کرده و از موقعیت رقابتی سازمان پشتیبانی نماید. اما از آنجا که سیستم های اطلاعات استراتژیک مانند سایر سیستم های اطلاعاتی دارای یک شکل خاص ومشخص نیست بنابراین طراحی وپیاده سازی آنها با مشکلاتی روبرو است و دارای پیچیدگیهای خاص خود می باشد. برای طراحی وپیاده سازی سیستم های اطلاعات استراتژیک نیاز به یک مدل یا به عبارت دیگر یک چارچوب مناسب است. یکی از اجزای این مدل معماری است . معماری مشخص کننده اجزاء، ارتباط بین اجزاء و وقوانین حاکم برطراحی وتکامل آنها می باشد . اجزاء این معماری سیستم های اطلاعات استراتژیک توسط برنامه ریزی فنآوری اطلاعات مشخص می شود . اما ارتباط بین آنها وقوانین حاکم بر طراحی وتکامل آنها از طریق برنامه ریزی سیستم های اطلاعات استراتژیک و تعیین نوع پشتیبانی مورد نیاز از آنها مشخص می شود. برای طراحی سیستم های اطلاعات استراتژیک نیاز به فرایند مدیریت استراتژیک ، نیاز های کاربران سیستم و استراتژی اطلاعات می باشد. معماری به ما کمک می کند تا تغییرات مشی مدیریت استراتژیک ، نیازهای کاربران و استراتژیهای اطلاعات را درون سیستم لحاظ کنیم بدون اینکه نیاز به تغییرات کلی و اساسی در اجزاء باشد و در لحاظ کردن آنها دچار سردرگمی شویم.

منابع و مآخذ:
1- الهی، شعبان، جزوه درسی سیستم های اطلاعات استراتژیک.
2- توربان، افرایم و دیگران، "فناوری اطلاعات در مدیریت-دگرگونی سازمانها در اقتصاد دیجیتالی"، ترجمة ریاحی، حمیدرضا و دیگران، جلد1، ویرایش پنجم، انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران، 1387.
3- رولی، جینفر؛ "مبانی سیستم های اطلاعاتی"؛ ترجمة سیف کاشانی، زهرا و افنانی، نجیبه؛ سمت، تهران، 1380.
4- زاهدی، شمس السادات، فن آوری اطلاعات وکنترل درعصراینفوکراسی، درمجموعه مقالات دومین همایش علمی وپژوهش نظارت و بازرسی درکشور، تهران: دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، سازمان بازرسی کل کشور، 1380، صص 127-116.
5- مک لوید، ریموند. 1378 . سیستم های اطلاعات مدیریت. ترجمه مهدی جمشیدیان، اکبر مهدی پور عطاآبادی. اصفهان: دانشگاه اصفهان؛ سازمان برنامه و بودجه استان اصفهان.
6- مؤمنی، هوشنگ، "سیستم های اطلاعاتی مدیریتMIS"، اتحاد، تهران، 1372.
7- E. Newkirk, Strategic information systems planning: too little or too much?, Journal of Strategic Information Systems 12 (2003) 201–228.
8- Mentzas, G., 1997. Implementing an IS strategy—a team approach. Long Range Planning 10 (1), 84–95.
9- Lederer, A.L., Sethi, V. The implementation of strategic information systems planning methodologies. MIS Quarterly 12 (3), 445–461, 1988.
10- P. Gottschalk, Strategic information systems planning: The IT strategy implementation matrix. European Journal of Information Systems 8 (2), 107118, 1999b.
11- Galliers, R.D. Strategic information systems planning: myths, reality and guidelines for successful implementation. In: Galliers, R.D., Baker, B.S.H. (Eds.), Strategic Information Management, Butterworth- Heinemann, Oxford, pp. 129–147, 1994
12- M.J. Earl, Experiences in strategic information systems planning. MIS Quarterly 17 (1), 1–24, 1993
13- J. Ward, P. Griffiths. Strategic planning for information systems, Wiley Series in Information Systems,Wiley, Chichester, UK. ., 1996
14- A. Zachman, Enterprise Architecture: Looking Back and Looking Ahead, 1999.
15- A. Zachman, IBM A framework for information systems architecture,Systems Journal, VOL 38, NOS2&3, 1999.
16- J. Henderson, “Strategic Alignment: Leveraging Information Technology for Transforming Organizations”. IBM Systems Journal, 32(1), pp. 4-16, 1993.
17- L. Goldman, Agile Competitors and Virtual Organizations: Strategies for Enriching Customers. Von Nostrand Reinhold, New York, 1995.
18- J. Luftman, “Transforming the Enterprise: The Alignment of Business and Information Technology Strategies”. IBM Systems Journal, 32(1), pp. 198-221, 1993.
19- http://www.dhfs.state.wi.us/aboutdhfs/ITPlan/index.htm
20- http://www.google.com/INFORMATION TECHNOLOGY PLAN/Technical Architecture Roadmap Development Final report/pdf.
21- A. Presley, and D. H. Liles, “Use of IDEF for Developing and Specifying Methodologies”. Proceedings of the 4th Industrial Engineering Research Conference - Nashville, pp. 442-448, May 1995.
22- J. Senn, “The Myths of Strategic Systems: What Defines True Competitive Advantage?”, IS Management, 9(3), pp. 7-12, 1992.
23- M. David A. and Clement L. McGowan, IDEF0/SADT Business Process and Enterprise Modeling, Eclectic Solutions Corp., San Diego, CA, 1988.
24- R.J Mayer, IDEF0 Function Modeling – A Reconstruction of the Original Air Force Wright Aeronautical Laboratory Technical Report - AFWALTR- 4023. 1st ed. Knowledge-Based Systems, Inc., College Station, TX, 1992.